Umpasa dan Umpama
I.
Patujolo
Di parngoluon ni halak batak adong do na ni
dok umpasa dohot umpana jala on jot-jot di pangke di ganup-ganup ulaon ni halak
batak, marhite sian umpasa dohot umpama I do tarida hadirion habata-onta.
umbahen i di tingkion naeng ma hita patorangkon taringot tu umpasa dohot umpama
tu piga-piga ulaon ni halak batak.
II.
Pembahasan
2.1. Lapatan ni Umpasa
Umpasa
I ma na marisi pangidoan pasu-pasu, hagabeon, pangaramotion dohot sude angka na
uli, silehonlehon ni Tuhan i.[1] Jala
umpasa i songon sada pantun manang boi ma didok hata parjolo patoranghon hata
parpudi.[2]
Ø Sada
tangan siamun, sada tangan hambirang;
Manumpak ma Amanta Debata,
Diparsaripeonmuna unang
olo sirang.
b.
Umpasa
di Ulaon Na Tardidi
Ø Sahat-sahat
ni solu ma, di rondang ni bulan;
Leleng ma ibana mangolu mangu-sung
Goarna I, sai tongtong diiringiring Tuhan
c.
Umpasa
di Ulaon Manghatindakhon Haporseaon
Ø Martahuak
manuk di toru ni bara ruma,
Na
pantun marnatoras, ido halak na martua
d.
Umpasa
di Ulaon Na Martohonan (Penabalan Sintua/ Pandita)
Ø Siala
gumba siarum na tata;
asa unang lupa damang
di tona ni Debata
e.
Umpasa
di Na Monding (Mangapuli)
Ø Hau
ni gunungtua, dangkana mardagul-dagul;
Tibu ma dilehon Tuhanta dihamu tua,
Jala tibu ma hamu di apul-apul
f.
Umpasa
Tingki Parsirangan (Perpisahan)
Ø Mangerbang
bunga-bunga, di tiur ni mataniari;
Selamat jalan ma
dihamu, selamat tinggal ma di hami
Ø Pidong
sitapitapi, habang diatas hauma;
Horas ma hamu na
hupaborhat hami,
Horas ma hami na
tinadingkon muna
2.2. Lapatan ni Umpama
Umpama
ima hata tudosan hampir mirip tu Falsafah ni natua-tua, Molo mandok umpama,
unang hata (isi) ni Umpasa didok jala sebalikna molo mandok Umpasa unang ma
hatani Umpama didok, asa taparrohahon ma I molo mandok Umpama manang Umpasa.[4]
a.
Umpama
di Ulaon Pamasu-masuon[5]
ü Bintang
na rumiris,
Ombun na sumorop
Anak pe riris,
Boru pe torop
Lapatanna:
hata pangidoan pasupasu, anggiat gabe situtu anak dohot boru na pinasupasui
b.
Umpama
di Ulaon Na Tardidi
ü Mangimbur
songon ansimun,
Mabalga songon gundur,
Lapatanna
: hatop
magodang: nidok tu dakdanak.
c.
Umpama
di Ulaon Manghatindakhon Haporseaon
ü Manomba
di tano nidegem
Manomba di langit
jinujungmu
Lapatanna: Patuduhon
toruk ni roha
d.
Umpasa
di Na Monding (Mangapuli)
ü Sarindan
ni pinasa,
Tanotano
ni hapadanan
Na
manginjam do di hosa,
Tano
do nampunasa badan.
Lapatanna:
na ingkon marujung do ngolu on
III.
Panimpuli
Sian
hatorangan na di ginjang boi ma taida umpasa ima na marisi pangidoan pasu-pasu,
hagabeon, pangaramotion dohot sude angka na uli, silehonlehon ni Tuhan i. Jala umpasa i songon sada pantun manang boi ma didok hata parjolo
patoranghon hata parpudi. Umpama ima hata tudosan hampir
mirip tu Falsafah ni natua-tua.
IV.
Angka
Buku Panguhalan
J. Sihombing, Umpama Batak dohot Lapatanna, P. Siantar: Penerbit PARDA, 1976
S.T.P.Siahaan, Angka Umpasa dohot Umpama
Batak, Jakarta:--, 2015
Sumber
lain:
http://hahorason.blogspot.co.id/2015/01/kumpulan-umpama-umpasa-batak.html,
diakses pada tanggal 20 Oktober 2017
http://sian-porsea.blogspot.co.id/2011/09/pengertian-umpasa-umpama-dan-falsafah.html,
diakses pada tanggal 20 Oktober 2017
[1]
J. Sihombing, Umpama Batak dohot
Lapatanna, (P. Siantar: Penerbit PARDA, 1976), 5
[2]
http://hahorason.blogspot.co.id/2015/01/kumpulan-umpama-umpasa-batak.html,
diakses pada tanggal 20 Oktober 2017
[3]
S.T.P.Siahaan, Angka Umpasa dohot Umpama
Batak, (Jakarta:--, 2015), 7-64
[4]
http://sian-porsea.blogspot.co.id/2011/09/pengertian-umpasa-umpama-dan-falsafah.html,
diakses pada tanggal 20 Oktober 2017
[5]
J. Sihombing, Umpama Batak dohot
Lapatanna, 152-205
No comments:
Post a Comment